در برنامه رادیویی در مسیر اندیشه مطرح شد
اندیشکده مستقلی در جهان وجود ندارد
پروژه آسان: برنامه در راه اندیشه با موضوع «نسبت سیاست پژوهی و سیاست گذاری؛ الزامات و چالش های اثرگذاری اندیشکده ها بر نظام تصمیم گیری کشور» با حضور کارشناسان و محققان از رادیو گفتگو پخش گردید.
به گزارش پروژه آسان به نقل از ایسنا، در این برنامه بردیا عطاران مدیر اندیشکده جریان، فاطمه رحمتی مدیرعامل اندیشگاه توسعه شهری مهاد، حمزه امیری مدیر کل دفتر مطالعات، رصد و پیوست اجتماعی وزارت کشور و سجاد هجری، دبیر محتوایی دومین جایزه ملی سیاستگذاری در محور بینشی و اندیشه ای به عنوان محققان و کارشناسان به ارائه سخنرانی پرداختند.
*عطاران: چشم انداز ۲۰ ساله مبنی بر نشست های مدیریتی تدوین شد
بردیا عطاران، مدیر اندیشکده جریان با بیان ضرورت عملکرد اندیشکده ها در حکمرانی کشور اظهار داشت: اندیشکده ها وظیفه دارند که به مسائل اساسی حکمرانی بپردازند و راهکارهایی کارشناسی و دقیق برای چالش های اساسی کشور، همچون اقتصاد، سیاست خارجی و دیپلماسی منطقه ای عرضه کنند. مخاطب اصلی اندیشکده ها نظام اداری و سیاسی کشور است که در قالب وظایف روزمره خود باید از این راه حل ها بهره ببرند.
عطاران بیان کرد: در وضعیت فعلی جامعه، مسائلی مانند پرداخت حقوق و نگهداشت سازمان ها از وظایف عادی دستگاه هاست؛ اما چالش های پیچیده تری نظیر تنظیم روابط با قدرت های جهانی، خصوصاً چین و روسیه، و نحوه تعامل با کشورهای حاشیه خلیج فارس، نیازمند طرح های کلان تر و تحلیلی اند که از عهده اندیشکده ها برمی آید.
وی با اشاره به نقش اندیشکده ها در ارائه بسته های حل مسئله و تهیه راهبردهای ملی برای چالش های کلان کشور عنوان کرد: اندیشکده ها با بهره گیری از کار کارشناسی و نگاهی تحلیلی، به نظام اداری و سیاسی کشور کمک می کنند تا در برخورد با چالش های پیچیده و چندلایه، گامی مؤثرتر و آینده نگرانه تر بردارند.
مدیر اندیشکده جریان با اشاره به کاستی های تدوین اولین چشم انداز ۲۰ ساله کشور اظهار داشت: چشم انداز ۲۰ ساله نخست، که از سال ۸۴ تا ۱۴۰۴ تدوین شد، عمدتا مبنی بر نشست های مدیریتی بود، بجای این که به عنوان یک کار کارشناسی و عمیق شناخته شود. در حقیقت، این چشم انداز بجای آنکه از دل تحقیقات و مطالعات عمیق و هماهنگی های تخصصی بیرون بیاید، برآیندی از نظرات کلی مسئولان و مدیران در جلسات مختلف بوده است. این روند بیان کننده این است که هدف اصلی به درستی تنظیم نشده و چشم انداز بصورت ملموس و کاربردی تعریف نگردید.
عطاران با تأکید بر لزوم تغییر روش تدوین چشم اندازهای ملی اظهار داشت: در تنظیم چشم انداز جدید نیز باید بجای جلسات صِرف و برآیندگیری، یک پروسه کارشناسی دقیق و هماهنگ در پیش گرفته شود. لازم است این چشم انداز با تلاش متخصصان حوزه های مختلف به تصویب برسد و سپس در جلسات جمع بندی نهایی و اجماع، این برنامه باتوجه به نظرات دقیق و علمی تدوین شود. در این بین، دولت و سایر نهادهای مسئول باید تغییر اساسی در روش کار ایجاد کنند و از برآیندگیری کلیشه ای فاصله بگیرند.
*رحمتی: اندیشکده مستقلی در جهان وجود ندارد
فاطمه رحمتی، مدیرعامل اندیشگاه توسعه شهری مهاد با اشاره به نقش حیاتی اندیشکده ها در حل مسائل پیچیده کشور بیان کرد: اندیشکده ها برای حل چالش های بدخیم و چندوجهی که به تنهایی از عهده یک وزارتخانه برنمی آید، نقش مهمی ایفا می کنند. مسائلی چون ناترازی انرژی و بحران آب، نیازمند وفاق و اندیشه جمعی هستند که اندیشکده ها می توانند با سازوکارهایی مثل ایجاد توافق فکری و جمع آوری نظرات کارشناسی، راهکار هایی برای آنها ارائه نمایند.
رحمتی افزود: خیلی از مسائل ملی، نظیر مسکن و آب، چالش هایی بلندمدت هستند و به این علت نمی توانند تنها با سیاست های کوتاه مدت وزارتخانه ها حل شوند. وقتی نهادهای اجرائی با محدودیت های دوره های چهارساله یا هشت ساله مواجه اند، اندیشکده ها به عنوان نهادهایی با نگاه بلندمدت و خارج از چارچوب های اجرائی می توانند با تمرکز بر افق های ۵۰ ساله و ارزیابی دورنمای سیاست ها، به حل این مسائل بپردازند.
وی همین طور به کارکرد ارزیابی های پیشینی و پسینی سیاست ها در اندیشکده ها اشاره نمود و اظهار داشت: اندیشکده ها با شناسایی مزایا و عوارض احتمالی سیاست ها، می توانند هشدارهای لازم را به بدنه سیاستگذاری عرضه کنند. این ارزیابی ها هم قبل از اجرا و هم بعد از آن، بمنظور تحلیل نتایج و درس آموزی از سیاست های گذشته صورت می گیرد تا از تکرار اشتباهات جلوگیری شود و مسیر اصلاحات سیاستی به درستی پیش رود.
مدیرعامل اندیشگاه توسعه شهری مهاد، با اشاره به وضعیت اندیشکده ها در جهان و وابستگی های سازمانی و سیاسی آنها عنوان کرد: حدودا اندیشکده مستقلی در جهان وجود ندارد. خیلی از اندیشکده های مطرح مانند «رَند» که توسط وزارت دفاع آمریکا تأسیس شده و از آن به صورت گسترده بهره می گیرد، وابستگی سازمانی دارند. در آمریکا اندیشکده ها اغلب به احزاب سیاسی یا بنیادهای مالی وابسته اند و به تبلیغ سیاست ها و منویات همان گروه ها می پردازند.
رحمتی به برخی چالش های استقلال اندیشکده ها نیز پرداخت و اضافه کرد: اندیشکده ها می توانند درون همان فضای سیاسی، گزینه های سیاستی متنوعی را عرضه کنند. البته، به علت محدودیت های سیاسی و نبود نهادهای واسطی که بررسی و توازن را فراهم آورند، به طور معمول ساده ترین راه حل ها برگزیده می شود. در حقیقت، نظام حکمرانی برای تغییر سیاست های فعلی، به گزینه های متنوع نیاز دارد و این نیاز باید از طرف اندیشکده ها به خوبی شناسایی و تبیین شود.
رحمتی اشاره کرد: اندیشکده ها باید نه فقط گزارش های خودرا به روشنی تهیه کنند بلکه پارادایم و رویکرد های مختلف را نیز برای سیاست گذاران توضیح دهند تا آنان بتوانند به انتخابی آگاهانه دست بزنند؛ اندیشکده ها با ارائه گزارش های جامع و تبیین مزایا و معایب سیاست ها در قالب های فکری مختلف، می توانند نقشی مؤثرتر در تصمیم گیری های کلان ایفا کنند.
*امیری: اندیشکده ها باید پل ارتباطی مؤثری میان نهاد علم و نهاد قدرت باشند
حمزه امیری، مدیر کل دفتر مطالعات، رصد و پیوست اجتماعی وزارت کشور، با اشاره به جایگاه و کارکردهای اندیشکده ها در نظام حکمرانی اظهار داشت: اندیشکده ها می توانند و باید پل ارتباطی مؤثری میان نهاد علم و نهاد قدرت باشند. نهاد علم مسئولیت تولید و گسترش دانش و تربیت نیروی علمی را بر عهده دارد، اما جهت استفاده کاربردی از این دانش و حل مسائل حکمرانی، به مجموعه هایی نیاز داریم که در پیوند میان علم و قدرت نقش ایفا کنند و دانش علمی را در اختیار دستگاه های اجرائی و حکمرانی قرار دهند.
وی با اعلان اینکه جمهوری اسلامی در نظام مشاوره و سیاستگذاری کشور به تجربه های تازه ای رسیده است، اضافه کرد: نظام سیاسی و نهاد علم در کشور ما در مقایسه با نظام های بالغ تر جهانی، هنوز به جایگاه نهایی خود نرسیده اند و اندیشکده ها باید واسطه ای باشند که با حل این شکاف، به تثبیت و کارایی این دو نهاد کمک کنند. این نهادهای نوپا نیازمند مراقبت و هدایت هستند تا در مسیری صحیح رشد یابند و بتوانند نقش واقعی خودرا در حل مسائل ملی ایفا کنند.
امیری در ادامه تاکید کرد که اندیشکده ها می توانند در حوزه سازی برای تدوین اسناد کلان کشور مؤثر باشند، اظهار داشت: اندیشکده ها باید راه های متنوع و گزینه های مختلف را پیش روی سیاست گذاران قرار دهند تا این نهادها بتوانند بهترین مسیر را از نظر صرفه اقتصادی و پایداری اجتماعی برگزینند و به اهداف چشم اندازها دست یابند.
مدیر کل دفتر مطالعات، رصد و پیوست اجتماعی وزارت کشور با اشاره به اهمیت رصد و نظارت کلان بر برنامه های توسعه اظهار داشت: یکی از رسالت های اصلی اندیشکده ها، مراقبت از تطابق برنامه های اجرائی با چشم اندازها و اصلاح انحرافات احتمالی در این راه است. نظام های اداری و اجرائی کشور، به علت پیچیدگی های روزمره، به این پشتیبانی نیاز دارند و این مسئولیت اصلی اندیشکده هاست که به برنامه های توسعه کمک کنند تا در هماهنگی با اهداف کلان کشور پیش بروند.
*هجری: یکی از اشکالات جدی اندیشکده ها فاصله میان نظام علم و اندیشه ورزی است
سجاد هجری، دبیر محتوایی دومین جایزه ملی سیاستگذاری در محور بینشی و اندیشه ای در تبیین جایگاه نهاد علم در کشور به چهار عنصر کلیدی اشاره نمود و اظهار داشت: این عناصر شامل روحیه علمی، معنای دقیق علمی، مقام جامع علمی و ترویج علم است. مشکلات موجود در این بخش ها نه فقط به نهاد علم، بلکه به نظام اندیشه ورزی و خصوصاً علوم سیاست نیز لطمه وارد کرده است. به طور دقیقتر، این نظام باید بوسیله دانشگاه و حوزه تولید شود و به گونه ای بومی به نیازهای علمی و سیاستی پاسخ دهد، اما در این راه کمبود منابع بومی و حتی ترجمه، به چالشی بزرگ تبدیل گشته است.
هجری در ادامه اضافه کرد: یکی از اشکالات جدی، فاصله میان نظام علم و نظام اندیشه ورزی است؛ افرادی که در نظام اندیشه ورزی فعال اند، غالباً پیوند واقعی با علوم سیاست و ادبیات تخصصی مرتبط ندارند. این ضعف ادبیات و عدم ارتباط عمیق میان دانشگاه و نظام اندیشه ورزی، از مسائل کلیدی این حوزه است و ضروریست که اندیشکده ها با رجوع به دانشگاه ها و منابع علمی معتبر این نقص را جبران کنند.
وی در توصیف نقش و چشم انداز نظام اندیشگاهی کشور با تصریح این که اندیشکده ها باید در نقش «قدرت نقاد نارسمی» در مقابل قدرت رسمی عمل کنند، اظهار داشت: اندیشکده ها می توانند به عنوان نهادهایی مستقل در مقابل فساد و رشد نامتوازن قدرت رسمی مقاومت کنند. در این بین، استقلال نسبی اندیشکده ها که به مفهوم وابسته نبودن به یک قدرت خاص و حفظ توان نقادی است، بسیار اهمیت دارد. اگر زیست بوم اندیشکده ها به گونه ای مستقل و پویا فعالیت کند، می تواند نقش نیرومندی در نقد سازنده قدرت رسمی ایفا کند.
هجری در آخر با اشاره به ضعف هویت اساسی نظام اندیشگاهی کشور اظهار داشت: کمبود هویت، از بزرگ ترین موانع برای اندیشکده های ما است. وقتی خیلی از اندیشه ورزان به سرعت وارد نهادهای دولتی می شوند، این نشان دهنده ضعف هویتی این نظام است. اندیشکده ها باید برای کسب هویت و استقلال، افراد و ساختارهای خودرا توسعه دهند و برای این مهم، نیاز به ادبیات و منابع علمی مستقل و مرتبط، لازم است.
منبع: ezproject.ir
این مطلب پروژه آسان را پسندیدید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب