هشدار نسبت به خارج شدن میراث جهانی ایران از فهرست یونسکو به سبب افزایش آفرودها
به گزارش پروژه آسان، رییس مرکز تحقیقات بین المللی بیابان دانشگاه تهران با اعلان اینکه لوت، بزرگ ترین بیابان ایران به عنوان یک میراث جهانی است در ادامه به تهدید کلوت ها و نبکاهای این بیابان به سبب تراکم توریست و افزایش بی برنامه آفرودها(بیراهه نوردی) اشاره و نسبت به خارج شدن این میراث جهانی از فهرست سازمان ملل متحد هشدار داد و اظهار داشت: لوت، بزرگ ترین بیابان ایران، به عنوان یک میراث جهانی توسط سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (UNESCO) به ثبت رسیده است.
حمیدرضا ناصری، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران در گفت و گو با ایسنا، این مساله را به صورتی لطمه زدن به جایگاه ایران در سازمان ملل متحد برشمرد و اضافه کرد: ضرورت آموزش و ترویج اخلاق گردشگری و آفرود در کنار احترام به موازین و رسوم جوامع محلی حاشیه بیابان یک موضوع ملی است که ضرورت آن بطور جدی احساس می شود.
وی با اشاره به اینکه این امر علاوه بر سازمان های دولتی، همکاری و همدلی سازمان های غیردولتی(NGO) همچون کمیته سافاری و فدراسیون اتومبیلرانی را نیاز دارد، اظهار داشت: بدیهی است که مراکز تحقیقاتی و پژوهشی چون مرکز تحقیقات بین المللی بیابان در بعد علمی، آموزشی و ترویجی می توانند در مدیریت مناطق بیابانی کشور نقش ایفا کند و باتوجه به تغییرات اقلیمی و مخاطراتی چون گردوغبار زمینه اجتناب از تهدیدات و استفاده از فرصت ها را به شکل علمی و پایدار فراهم آورد.
رییس مرکز تحقیقات بین المللی بیابان دانشگاه تهران، با اشاره به اینکه جامعه ایران چون سایر کشورهای جهان بنا بر تحولات بعد از انقلاب صنعتی گام در راه توسعه نهاده است، افزود: البته برخی کارهای نوین نیز در پروسه توسعه در ایران رو به ازدیاد است.
*بیراهه نوردی یا آفرود از کارهای ورزشی است که مستقیماً بر بستر طبیعت انجام می شود
ناصری، با اشاره به اینکه کارهای مختلف ورزشی همچون کارهای نوینی است که طی نیم قرن اخیر در ایران شتاب بیشتری یافته است، اظهار داشت: کوهنوردی و بیراهه نوردی یا آفرود در بین کارهای ورزشی که مستقیماً بر بستر طبیعت به انجام می رسد، نمود بیشتری دارند.
وی، در ادامه اشاره کرد: از میان این کارهای ورزشی کوه نوردی و کوه پیمایی در بین عموم شناخته شده تر است و البته باتوجه به نوع تجهیزات مور دنیاز و هزینه کمتر فراگیرتر از بیراهه نوردی است.
این عضو هیأت علمی دانشگاه تهران اضافه کرد: بیراهه نوردی یا آفرود یک فعالیت «ورزشی – تفریحی» است که در آن استفاده از خودرو و یا موتورسیکلت لازم است.
ناصری، در ادامه توضیح داد: آفرود به مفهوم رانندگی خارج از جاده یا بیراهه نوردی اصطلاحی است که برای توصیف رانندگی در زمینی غیر از خیابان و بزرگراه و جاده معمول است و رانندگی در کنار رودخانه ها، گنداب های گل آلود، تپه های ماسه ای، سواحل دریا، کوهستان ها، جنگلها و مراتع و مواردی از این دست را شامل می شود.
وی ادامه داد: چون ماهیت این نوع رانندگی به صورتی محیط زیست را تحت تأثیر خود قرار می دهد مرکز تحقیقات بین المللی بیابان دانشگاه تهران بنا بر رسالت خود در خصوص ترویج و آموزش و رویکرد توسعه پایدار در مناطق بیابانی ایران به برگزاری رویدادها و وبینارهایی در عرصه آفرود اقدام نموده است تا با آگاهی بخشی به مسئولان و دوستداران آفرود زمینه بهره برداری پایدار از مناطق بیابانی بدون تخریب گسترده منابع پایه آب، خاک، گیاه و اتمسفر را فراهم آورد.
*افزایش تصاعدی، گردشگری و آفرود در مناطق کویری و بیابانی طی یک دهه اخیر
این عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، با اشاره به اینکه گردشگری و آفرود در مناطق کویری و بیابانی خصوصاً طی یک دهه اخیر و با ورود انواع و اقسام خودرو های دو دیفرانسیل و SUV افزایشی تصاعدی داشته است، در ادامه اشاره کرد: در انجام کارهای گردشگری و آفرود و سافاری، علاوه بر دانش فنی درباب خودرو و مهارت های رانندگی لازم است تا اخلاق گردشگری و آفرود مورد توجه قرار گیرد.
ناصری افزود: از طرف دیگر باید آگاهی بخشی به ورزشکاران و علاقه مندان این سری از فعالیت ها درباب طبیعت شکننده بیابان داده تا کمترین لطمه به این نوع اکوسیستم خشکی وارد شود.
وی اظهار داشت: ظهور آفرود و افزایش علاقه مندان این فعالیت باعث شده است تا نگرانی هایی درباب تخریب اکوسیستم بیابان در بین مسئولان و مراکز متولی امور بیابان و پژوهشگران حوزه بیابان بروز کند.
رییس مرکز تحقیقات بین المللی بیابان دانشگاه تهران، اظهار داشت: همیشه بطور سنتی در بهره برداری از مناطق طبیعی همچون مناطق چهارگانه تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست، مناطق تحت مدیریت و نظارت سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور محدودیت هایی وجود داشته است و همیشه موضوع ظرفیت برد محیطی (Carrying Capacity) در برنامه ریزی جهت انواع بهره برداری مدنظر مدیران بوده است.
ناصری نمود آنرا در محدودیت صدور پروانه های شکار یا پروانه های چرا دانست و اشاره کرد: با ثبت زمین بوستان (ژئوپارک) های ملی و جهانی از یک سو و محدوده های میراث طبیعی ملی و جهانی از طرف دیگر توسط سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، موضوع مدیریت و کنترل کارهای گردشگری و البته آفرود جدی تر می شود.
وی ابلاغ بخشنامه طبیعت گردی(مصوب ۱۴۰۳) توسط دولت را گامی در راستای ساماندهی به این مساله مهم برشمرد و اضافه کرد: اکنون ظرفیت برد گردشگری برای فعالیت گردشگری در مناطق بیابانی کشور با موازین علمی محاسبه نمی شود و در مواردی مناطق مختلف بسیار بالاتر از ظرفیت است و نتایج آنرا می توان در تخریب زمین و پوشش گیاهی، فشردگی خاک و برهم خوردن پوشش سطحی خاک، افزایش تراکم جاده های خاکی و آفرودی و ناامنی فزآینده برای حیات وحش و کاهش زادوولد آنها و تلفات جاده ای ملاحظه کرد.
این عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، با اشاره به اینکه جایگزین شدن یک درخت در مناطق بیابانی زمانی چند برابر بیش از مناطق جنگلی شمالی نیاز دارد، در ادامه اشاره کرد: ایجاد سروصدا در محیط بیابانی خصوصاً در دوران زایش پستانداران و یا تخم گذاری پرندگان و ایجاد استرس در بین حیوانات اثر عمیقی بر تولیدمثل دارد و درباب گونه های در معرض انقراض یا تهدید این مسأله بسیار جدی تر می شود.
*افزایش تراکم جاده های آفرودی و بر هم خوردن تعادل فیزیکی سطح خاک
ناصری افزود: از طرف دیگر افزایش تراکم جاده های آفرودی و بر هم خوردن تعادل فیزیکی سطح خاک، سطوح حساس خاک را در معرض باد قرار می دهد و حاصل آن افزایش گردوغبار و کاهش کیفیت هوا و البته تهید برای برخی زیرساخت ها همچون جاده ها و دکل های انتقال نیرو و تهدید سلامتی ساکنان مجاور مناطق بیابانی است.
رییس مرکز تحقیقات بین المللی بیابان دانشگاه تهران، با اشاره به ثبت جهانی بیابان لوت در ۲۷ تیرماه سال ۹۵ در ادامه اشاره کرد: تمرکز بر روی مناطق بیابانی کشور و مسائل در رابطه با آن ازآن جهت اهمیت دارد که چیزی در حدود ۳۲ میلیون هکتار از کشورمان طبق تقسیم بندی انجام شده توسط سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور جز مناطق بیابانی است.
ناصری با اشاره به اینکه اگر تقسیم بندی های اقلیمی، ژئومورفولوژی و گیاهی را نیز در این زمینه لحاظ نماییم مساحت بیشتری از کشور مناطق بیابانی است، در ادامه اشاره کرد: این مناطق به لحاظ گستردگی، سهولت دسترسی و صدالبته چشم اندازهای بی نظیری چون تپه های ماسه ای، نمکزارها و دریاچه های نمک و دشت های وسیع از گذشته های دور همیشه موردتوجه گردشگران و پژوهشگران بوده اند.
وی افزود: محققانی چون آلفونس گابریل، دانیل کینسلی و بزرگانی چون دکتر احمد مستوفی و دکتر پرویز کردوانی و بسیار پژوهشگران و توریستهای داخلی و خارجی جذب این نواحی شده اند و طبیعی است که هنوز این مناطق می توانند بسیاری را از علاقه مندان را به خود جذب کنند.
این عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، با اشاره به اینکه زمین به عنوان میراث مشترک همه جوامع انسانی تنها بستری است که کارهای بشر در آن به انجام می رسد، اظهار داشت: بدیهی است که حفظ و حراست از آن بر عهده همه جوامع است.
ناصری افزود: گسترده کارهای بشر تنها منحصر به اراضی و یا محدوده خاکی کره زمین نیست و کارهای ساکنان کره زمین در دریا و اقیانوس ها و حتی اتمسفر زمین و حتی به خارج از اتمسفر در فضای اطراف زمین کشیده شده است.
وی افزود: از میراث باارزش زمین سهم کشور ایران ۱٬۶۴۸٬۱۹۵ کیلومترمربع است که ایران را در رده شانزدهم بزرگ ترین کشورهای جهان قرار می دهد.
رییس مرکز تحقیقات بین المللی بیابان دانشگاه تهران، با اشاره به اینکه این بدان معناست که ایران در رده کشورهای وسیع کره خاکی قرار می گیرد، در ادامه اشاره کرد: از طرف دیگر گستره ایران بین دو مدار ۳۰ و ۶۰ درجه شمالی قرار دارد که از نظر جغرافیایی کمربند بیابان دنیا شناخته می شود و خاصیت بارز این کمربند کمبود بارش است.
ناصری با اشاره به اینکه این بدان معنا نیست که مساحت ایران سراسر مناطق بیابانی است، در ادامه توضیح داد: البته به لطف وجود دو رشته کوه البرز و زاگرس در فلات ایران مناطق غربی و شمالی کشور مناطقی کوهستانی به شمار می روند و باریکه منطقه هیرکانی در شمال که دربرگیرنده استانهای گیلان، مازندران و گلستان است بر دامنه های شمالی البرز جنگل های کهن هیرکانی قرار دارند.
وی افزود: تنوع زیستگاه و اقلیم در ایران سبب شده است که چشم اندازهای طبیعی متنوعی در ایران وجود داشته باشد، موضوعی که در کمتر کشوری دیده می شود و از این منظر کشور ایران یکی از جذاب ترین کشورها به لحاظ جذابیت های طبیعت گردی بشمار می رود و این مساله از گذشته های دور در تاریخ کهن ایران نیز مورد توجه ایرانیان بوده است.
این عضو هیأت علمی دانشگاه تهران تصریح کرد: گشت وگذار و تفرج در طبیعت بخش لاینفک فرهنگ همه اقوام ایرانی است و شاهد آن جشن سیزده بدر بعد از نوروز است که بیان کننده توجه جامعه ایرانی به طبیعت است.
منبع: ezproject.ir
این مطلب پروژه آسان را پسندیدید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب