اهمیت مسئولیت پذیری دانشگاه ها در توسعه اجتماعی
به گزارش پروژه آسان، دانشگاه ها، بعنوان موتور محرکه نوآوری و پیشرفت علمی، می توانند نقش کلیدی در حل مسائل اجتماعی و فرهنگی جامعه ایفا کنند. پژوهشی جدید نشان داده است که چگونه این نهادهای آموزشی، فراتر از تولید علم، می توانند در رفع چالش های محلی، ملی و جهانی مؤثر باشند.
به گزارش پروژه آسان به نقل از ایسنا، در دهه های اخیر، دانشگاه ها از نقش های سنتی خود مانند آموزش و پژوهش فراتر رفته و بسمت ایفای مسئولیت های اجتماعی حرکت کرده اند. با تغییرات چشم گیر در جوامع امروزی که به سمت دانش بنیان شدن پیش می روند، احتیاج به دانشگاه هایی که در حل مشکلات اجتماعی نقش ایفا کنند، بیشتر از پیش احساس می شود. این مفهوم که بعنوان «مسئولیت اجتماعی دانشگاه ها» شناخته می شود، به معنای تعهد این نهادها به رفع مسائل جامعه مانند فقر، نابرابری، صدمه های اجتماعی، و بحران های زیست محیطی است. از سوی دیگر، نسل جدید دانشگاه ها، که به «دانشگاه های مسئولیت پذیر اجتماعی» معروف هستند، تلاش می کنند با تولید علم کاربردی، جامعه را به سمت سبک زندگی پایدار و رفاه اجتماعی هدایت کنند.
در ایران، مبحث مسئولیت اجتماعی دانشگاه ها همچنان در مراحل ابتدایی توسعه قرار دارد. دانشگاه های پیشرو جهان با برنامه های استراتژیک مشخص، به این حوزه توجه ویژه ای داشته اند، اما در دانشگاه های ایران، خیلی از این تلاش ها به شکل فردی و غیرسازمان یافته صورت می گیرد. این امر نشان داده است که حرکت بسمت دانشگاه های مسئولیت پذیر نیازمند بازبینی جدی در سیاست ها و ساختارهای آموزش عالی است. بررسی ابعاد این مسئولیت می تواند گامی مؤثر برای تحول در نظام آموزشی کشور باشد و در نهایت به بهبود کیفیت زندگی در جامعه منجر شود.
در این راستا، گروهی از محققان دانشگاه بوعلی سینا در همدان به سرپرستی محمدرضا یوسف زاده چوسری، استاد گروه علوم تربیتی، پژوهشی را با تمرکز بر مسئولیت اجتماعی دانشگاه ها انجام داده اند. این تیم تحقیقاتی با بررسی نقشه جامع علمی کشور، به دنبال شناسایی مؤلفه های کلیدی دانشگاه های مسئولیت پذیر اجتماعی و میزان تاکید این سند بر این مؤلفه ها بوده است.
پژوهش فوق با استفاده از رویکرد ترکیبی، در دو بخش کیفی و کمی انجام شده است. در قسمت کیفی، اسناد مرتبط و نظرات ۱۵ نفر از اساتید صاحب نظر مورد بررسی قرار گرفت و ۳۷ مؤلفه کلیدی استخراج شد. در قسمت کمی، تحلیل محتوای نقشه جامع علمی کشور، بعنوان نمونه پژوهش، انجام شد. از ابزارهایی مانند مصاحبه های نیمه ساختاریافته و چک فهرست های تحلیل محتوا برای گردآوری داده ها استفاده شده و داده ها با روش های مختلف مورد بررسی قرار گرفتند.
نتایج این پژوهش نشان دادند که مؤلفه های مهمی مانند تقویت هویت اسلامی-ایرانی و توسعه کمی و کیفی دانشکده ها متناسب با نیازهای جامعه، بیشترین میزان تاکید را در نقشه جامع علمی کشور داشته اند. از طرفی، موضوعات مهمی نظیر مسائل زیست محیطی، ایجاد فضای یادگیری نشاط آور و پذیرش فرهنگ های متنوع، مورد غفلت قرار گرفته اند. این یافته ها نشان می دهند که توجه بیشتر به جنبه های چندفرهنگی و زیست محیطی در سیاستگذاری های آموزشی کشور ضروریست.
بر اساس نتایج فوق، تقویت مسئولیت اجتماعی دانشگاه ها می تواند به حل مشکلاتی مانند آلودگی محیط زیست، نابرابری اجتماعی، و حتی تغییرات اقلیمی کمک نماید. با تشکیل برنامه های آموزشی و پژوهشی مرتبط، دانشگاه ها می توانند نقش خویش را در تربیت شهروندانی آگاه و مسئول، تقویت نمایند و جامعه ای پایدارتر بسازند. این پژوهش همینطور پیشنهاد می دهد که بازبینی نقشه جامع علمی کشور با تاکید بر محیط زیست و فرهنگ های متنوع، در اولویت قرار گیرد.
این یافته ها نشان می دهند که باآنکه گام هایی در جهت توسعه دانشگاه های مسئولیت پذیر اجتماعی برداشته شده است، اما هنوز مسیر طولانی برای رسیدن به یک سیستم آموزش عالی پایدار و پاسخگو وجود دارد. توجه به مسائل زیست محیطی، فرهنگی و اجتماعی، نه تنها یک لزوم برای بقای جوامع امروزی است، بلکه به دانشگاه ها امکان می دهد تا به رسالت اصلی خود، یعنی تربیت انسان هایی متعهد و مسئول، عمل کنند.
این پژوهش، که در فصلنامه «پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی» انتشار یافته است، بر اهمیت اصلاح سیاست ها و ساختارهای نظام آموزشی تاکید دارد. این فصلنامه، که توسط مؤسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی منتشر می شود، بستری برای انتشار تحقیقات علمی در حوزه آموزش عالی است و نتایج این پژوهش هم در این خصوص عرضه شده اند.
منبع: پروژه آسان
این مطلب پروژه آسان را پسندیدید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب