بررسی چالش های محیط كار دانشگاهی
قلدری سازمانی در دانشگاه ها چالشی برای کاهش انگیزه های پژوهشی
به گزارش پروژه آسان، پژوهشی جدید به بررسی یکی از اشکالات مهم در محیط های دانشگاهی پرداخته است. این پژوهش به رفتارهایی در میان اعضای هیأت علمی پرداخته که می تواند بر انگیزه و عملکرد اساتید جوان تاثیر منفی بگذارد و حتی در مواردی سبب ترک خدمت آنها شود. این پژوهش نتایج قابل توجهی را عرضه کرده است که می تواند برای آینده آموزش عالی تأثیرگذار باشد.
به گزارش پروژه آسان به نقل از ایسنا، در سالهای اخیر، یکی از چالش های مهم در دانشگاه ها و محیط های آموزشی، پدیده ای به نام «قلدری سازمانی» بوده است. این نوع رفتار که به شکل های مختلفی بروز می کند، در دانشگاه ها بخصوص در بین اساتید جوان بیشتر دیده شده است. قلدری سازمانی به معنای رفتارهایی است که توسط افراد با قدرت بیشتر (مدیران، اساتید باسابقه) ضد اشخاصی که موقعیت شغلی ضعیف تری دارند، صورت می گیرد. این رفتارها می توانند شامل بی احترامی، طرد کردن از فعالیتها، یا حتی محرومیت از امکانات و منابع باشند. وجود چنین رفتارهایی، علاوه بر کاهش روحیه و انگیزه کاری، بشکلی مستقیم بر عملکرد اساتید و دانشجویان تاثیر منفی می گذارد و به مرور زمان صدمه های جدی به ساختار آموزشی وارد می نماید.
ضرورت پرداختن به مبحث قلدری سازمانی بخصوص در محیط های علمی از آنجا ناشی می شود که دانشگاه ها بعنوان مراکز تربیت نیروی انسانی و تولید دانش، احتیاج به فضایی آرام و مبتنی بر همکاری دارند. زمانیکه اساتید به جای همکاری و همفکری با یکدیگر، درگیر تنش ها و رفتارهای ناپسند سازمانی می شوند، این محیط ها نمی توانند به درستی به وظایف علمی خود بپردازند. علاوه بر این، قلدری در دانشگاه ها می تواند فرار مغزها را به همراه داشته باشد، چون که اساتید جوان به علت عدم حمایت و برخوردهای ناعادلانه، امکان دارد به دنبال فرصت های بهتر در خارج از کشور باشند.
در این راستا، مائده شعبانی، محقق روانشناسی عمومی از دانشگاه گیلان، به همراه سه همکار دانشگاهی خود، تحقیقی انجام داده اند. آنها در این پژوهش به بررسی عوامل مؤثر بر شکل گیری قلدری سازمانی در دانشگاه پرداختند و تلاش کردند تجربیات زیسته اساتید جوان را در این حوزه بررسی نمایند. این پژوهش که با تمرکز بر استادیاران جوان دانشگاه گیلان انجام شده، به عوامل مختلفی اشاره می کند که زمینه ساز بروز این پدیده در محیط های دانشگاهی است.
برای انجام این پژوهش، محققان از روش کیفی استفاده کردند. آنها به سراغ استادیاران جوان دانشگاه گیلان شامل ۱۶ مرد و ۸ زن رفتند و از راه مصاحبه با آنها، داده های مورد نیاز را جمع آوری کردند. تحلیل داده ها به عوامل مهمی اشاره دارد که به بروز رفتارهای قلدری در دانشگاه ها منجر می شوند.
یافته های این پژوهش نشان داد که یکی از مهم ترین علل قلدری در دانشگاه ها، ناپایداری موقعیت شغلی اساتید جوان است. خیلی از استادیاران در سالهای ابتدایی خدمت خود، به علت نداشتن ثبات شغلی و کمبود سابقه، با قلدری از جانب اساتید باسابقه رو به رو شده اند. این قلدری ها به شکل محرومیت از امکانات، بهره کشی پژوهشی و حتی تهدید صورت می گیرد.
در ادامه این پژوهش، نتایج نشان داد که ضعف نظام اداری و عدم شفافیت در قوانین دانشگاهی هم از عوامل مهمی است که به قلدری سازمانی دامن می زند. تبعیض در عرضه خدمات و امکانات هم یکی دیگر از مواردی بود که از دیدگاه استادیاران بعنوان دلیل اصلی قلدری در دانشگاه ها عنوان شد. این تبعیض ها می تواند شامل تخصیص ناعادلانه منابع پژوهشی یا حتی تجهیزات آموزشی باشد که اساتید جوان را در وضعیت دشوارتری نسبت به همکاران باسابقه خود قرار می دهد.
این پژوهش همینطور به یافته های مهم دیگری اشاره می کند. یکی از مهم ترین آنها، کنار گذاشتن هدفمند استادیاران جوان از تصمیم گیری های گروهی و عدم پیگیری درخواست های آنها از جانب مدیران و رؤسا بود. این رفتار، نوعی قلدری پنهان به شمار می آید که سبب کاهش مشارکت فعالانه استادیاران در امور دانشگاهی می شود. همچنین، محرومیت از امکانات و منابع هم بعنوان یکی دیگر از نتایج قلدری عنوان شد که می تواند به تدریج انگیزه های پژوهشی را در بین اساتید جوان کم کند.
این مطالعه تاکید می کند که کمبود تجهیزات و منابع آموزشی می تواند هم دلیلی برای بروز قلدری باشد و هم عاملی برای تشدید آن. در خیلی از موارد، اساتید باسابقه از این کمبودها بعنوان ابزاری برای فشار به اساتید جوان استفاده می نمایند، که این خود به افزایش نارضایتی و تنش در محیط دانشگاه منجر می شود.
این پژوهش همینطور نشان داد که قلدری کلامی و شایعه پراکنی هم در بین عاملهای مهم قلدری در دانشگاه ها قرار دارد. خیلی از استادیاران جوان به علت برخورد با این رفتارها، از مشارکت در جلسات علمی یا فعالیتهای گروهی کناره گیری می کنند. این مساله سبب تضعیف روابط حرفه ای در دانشگاه و کاهش تعاملات علمی میان اساتید می شود.
قابل ذکر است نتایج این پژوهش جالب توجه و پرارزش که در «مجله آموزش عالی ایران» وابسته به انجمن آموزش عالی ایران انتشار یافته اند، می توانند به درک بهتر چالش های پیش روی اساتید جوان در دانشگاه ها کمک کنند.
نتایج این پژوهش، زنگ خطری هستند برای مدیران دانشگاه ها با بهبود فرهنگ سازمانی و ایجاد قوانین شفاف تر، مانع از بروز چنین رفتارهایی شوند و فضای علمی مناسب تری را برای استادیاران فراهم نمایند.
منبع: پروژه آسان
این مطلب پروژه آسان را پسندیدید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب