رئیس انجمن جامعه شناسی ایران:
خاستگاه جهانی مسئولیت اجتماعی مدرنیزاسیون و بروز توسعه های اقتصادی و فنی است
به گزارش پروژه آسان، رییس انجمن جامعه شناسی ایران، خاستگاه جهانی مسئولیت اجتماعی را پروسه مدرنیزاسیون و بروز توسعه های اقتصادی و فنی دانست و اظهار داشت: مفهوم واقعی مسئولیت اجتماعی مربوط به اتفاقات دنیای معاصر است.
به گزارش پروژه آسان به نقل از ایسنا، دکتر سعید معیدفر، رییس انجمن جامعه شناسی ایران در اولین پیش نشست همایش ملی تجارب و مسئولیت اجتماعی در ایران در محل پژوهشکده مطالعات توسعه جهاد دانشگاهی اظهار نمود: تا زمانی خاستگاه مسئولیت اجتماعی در جهان و ضرورت هایی که برای آن تعیین شده است را نشناسیم، مسیری که طی می نماییم ناکجاآباد خواهد بود.
وی با انتقاد از این که حالا مسئولیت اجتماعی در کشور به محملی برای سوءاستفاده تبدیل گشته است، اظهار داشت: این با برگشت به خاستگاه اصلی آن و این که از کجا نشأت گرفته است؟ مرتفع می شود.
رییس انجمن جامعه شناسی ایران، این تفکر و رویکرد را که در توسعه اقتصادی و فنی باید سریع به سود و منفعت رسید ناصحیح برشمرد و اضافه کرد: با چنین تفکری و بدون هیچ توجهی به مسئولیت اجتماعی سود حاصله نه فقط ثابت و پایدار نخواهد بود؛ بلکه موقتی و گذراست و سرمایه گذار در نهایت متضرر خواهد شد.
مسئولیت اجتماعی در ایران علیرغم مشکلات جدی اقتصادی موضوع خطیری است
معیدفر، با اشاره به اینکه در ایران علیرغم مشکلات جدی اقتصادی موضوع مسئولیت اجتماعی خطیرتر است، در ادامه خاطرنشان کرد: درباب مسئولیت اجتماعی باید به موضوعات مستقیم و محلی توجه کرد، یعنی اینکه بنگاه های اجتماعی و اقتصادی باید حیطه تأثیرگذاری شان را در محلی که راه اندازی می شود، بررسی و ارزیابی کنند.
وی با اشاره به اینکه این بنگاه ها و شرکتها باید در اولین مرحله ذی نفعان‍شان که در ابتدا کارکنانش هستند را شناسایی کنند، اضافه کرد: سپس باید مشتریان مستقیم و غیر مستقیم محصولات تولیدی و خدمات آنها را بشناسند، مورد بعدی اجتماع محلی است که آن بنگاه یا شرکت اقتصادی اجتماعی در نزدیکی آن قرار دارد و از ظرفیت ها، پتانسیل ها، نیروها و امکانات آن بمنظور راندمان بیشتر استفاده می نماید که در حقیقت به صورتی از دیگر ذی نفعان آن شرکت یا بنگاه اقتصادی اجتماعی محسوب می شوند.
رییس انجمن جامعه شناسی ایران با اشاره به اینکه در این راه باید لایه های بعدی که بطور پیوسته این شرکت آنها را درگیر کرده است، شناسایی شوند، اظهار داشت: این شرکت و بنگاه در قبال همه این موارد مسئول است و باید درباب همه آثار و تبعات وارده به آنها مداخله کند.
معیدفر، با تاکید مجدد بر اینکه باید همه فرآیندها، قوانین و مقررات سازمان متولی آن شرکت یا بنگاه هم بررسی شوند، در ادامه تصریح کرد: نکته ای که باید درباب مسئولیت اجتماعی همیشه مد نظر قرار داد، این است که نباید بواسطه قانون و یا بوسیله دستگاههای بالاسری الزامی بمنظور اجرای مسئولیت اجتماعی برای بنگاه های اقتصادی اجتماعی و شرکتها ایجاد کرد؛ بلکه در اینباره دستگاههای پژوهشی، اجتماعی و نهادهای مدنی مسئول و تاثیر گذار هستند.
در دنیای امروز مسئولیت اجتماعی فقط یک مکانیزم خاص تعریف شده نیست
وی ادامه داد که باید دریابیم چگونه مسئولیت اجتماعی را به عنوان یک امر مهم در جامعه، افکار، اندیشه ها و ذهنیت بنگاه ها و کارفرما، کارکنان و مشتریانش و در یک کلام بصورت همه‌جانبه نهادینه کنیم؛ به عبارتی امروز مسئولیت اجتماعی فقط یک نوع مکانیزم خاص تعریف شده نیست؛ بلکه موضوعی همه‌جانبه است که باید همه درگیر شوند. بعنوان مثال در این خصوص می توانند به همه بخش های پژوهشی و نهادهای مدنی و NGO ها، خردسالان کار، زنان سرپرست خانوار و یا افراد دارای معلولیت جسمی و ذهنی خدمات عرضه کنند.
رییس انجمن جامعه شناسی ایران با بیان اینکه در سال ۹۲ در وزارت راه و شهرسازی در عرصه مشاور اجتماعی ایده مسئولیت اجتماعی را به عالی ترین مقام وزارت دادم، اظهار داشت: در طول این مدت کوشیدیم تا مفهوم، خاستگاه ها و ضرورت های مسئولیت اجتماعی و طرح مسأله را بشناسیم که سپس به تصویب منشور مسئولیت اجتماعی در وزارت راه و شهرسازی منجر گردید و توسط وزیر به دستگاههای مختلف برای اجرا ابلاغ گردید.
معیدفر از وضع موجود در کشور درباب مسئولیت اجتماعی اظهار تأسف کرد و اظهار داشت: حالا این مقوله ابزاری شده برای فساد و جابه جایی مبالغ کلان.
وی با اشاره به اینکه در نگاهی سطحی و گذرا و مفهومی عادی مسئولیت اجتماعی یعنی هر فردی به عنوان عضوی از جامعه که بیشترین هویت و شخصیت افراد و حیات واقعی آنها از جامعه است در قبال جامعه مسئول است، در ادامه تصریح کرد: این مدلول تحت الفظی آنست.
ارتباط طرح مسئولیت اجتماعی با استقرار نظام سرمایه داری
رییس انجمن جامعه شناسی ایران با تاکید بر این که ارتباط واقعی مسئولیت اجتماعی با این مفهوم بسیار ضعیف است، در ادامه اضافه کرد: مسئولیت اجتماعی به اتفاقات دنیای معاصر مربوط می شود انسان ها قبل از استقرار نظام سرمایه داری در جامعه ای قوی اجتماعی زندگی می کردند که مسئولیت اجتماعی در آن مندرج بود؛ به عبارتی یک کارفرما همیشه خودرا در قبال جامعه مسئول می دانست و احساس می کرد که نباید به کسی همچون کارگر و حتی اهالی جامعه محلی ظلم کرد و باید همیشه انصاف، جوانمردی و مروت را مراعات کند و همیشه افراد درون و برون کارگاهی را سرپرستی می کرد.
معیدفر، با بیان اینکه چون کارفرما باور داشت که سرمایه عظیم و اصلی همین افراد هستند و چنان چه از دست بروند در فعالیت اقتصادیش موفق نخواهد بود، در ادامه تصریح کرد: به عبارتی حس قوی اجتماعی دائماً مانع از آن می شد که افراد در حق یکدیگر بی انصافی و ظلم کنند.
وی، افزود: با ورود به دنیای مدرن و تحولات عصر روشنگری و تحولات فکری، بحث منفعت فردی و فردیت پررنگ شد به عبارتی بعد از تحولات تکنولوژیک و صنعتی شدن انسان ها توانستند پیوندها، ارزش ها و میثاق هایش با جامعه را به دست فراموشی بسپارند و در نهایت انسان کارفرما یا موسس شرکت و بنگاه اقتصادی و اجتماعی توجهی به نتایج رفتارش نداشته باشد و تنها به فکر حداکثر سود شخصی خود باشد.
نظام سرمایه داری بدنبال کسب سود حداکثری با کاهش هزینه ها و تغییر منطقی دیگر مولفه ها
رییس انجمن جامعه شناسی ایران با بیان اینکه نظام سرمایه داری بدنبال رسیدن به سود حداکثری با کاهش هزینه ها و تغییر منطقی دیگر مولفه ها بود، در ادامه خاطرنشان کرد: بدین سان عامل انسانی مفقود شد و انسانیت مروت و اخلاق از بین رفت به عبارتی نظام سرمایه داری کار را به جایی رساند که بی انصافی، بی مروتی در حد اعلی رخ داد.
معیدفر با اشاره به اینکه در دور نخست نظام سرمایه داری بهره کشی از زنان و خردسالان برای دستمزدهای کمتر و هر رفتار سودجویانه از طبیعت و جامعه برای دستیابی به سود حداکثری به حد اعلی رسید، در ادامه خاطرنشان کرد: از دل این اتفاقات انقلاب های بزرگی نظیر تفکرات مارکسیستی خارج شد و نسبت به استثمار کارفرما به کارگران، و مشتریانش معترض شد و نظام سرمایه داری را زیر پرسش برد.
وی افزود: در حالی نظام سرمایه داری، فاجعه آفرین می شد که قرار بود انسان ها را به رفاه بیشتر، موقعیت و جایگاه بهتر برساند؛ اما نتیجه آن چیزی جز ظلم، بیچارگی، درماندگی، بی خانمانی و دریوزگی نبود. این مشکلات سبب شد که ما با انقلاب های اجتماعی مختلفی روبه رو شویم. در غرب تفکرات انتقادی شدیدی نسبت به استثمار و بیگانگی به وجود آمد.
رییس انجمن جامعه شناسی ایران با بیان اینکه مارکس در این دوران بیان کرد که انسان به مرز نابودی رسیده است، اظهار داشت: در این نظام انسان هیچ هویتی نداشت و برده و ابزاری برای ماشین محسوب می شد این وضعیت در حالی به وجود آمده بود که همگی تصور می کردند نظام سرمایه داری با افزایش تولید در مجموع به سود جامعه خواهد بود.
دومین خاستگاه مسئولیت اجتماعی ورود به پروسه مدرنیزاسیون و بروز توسعه های اقتصادی و فنی
معیدفر، با بیان اینکه این یک خاستگاه بود که کار را دشوار کرد، در ادامه تصریح کرد: خاستگاه دیگر مسئولیت اجتماعی، بعد از جنگ جهانی دوم و با ورود به پروسه مدرنیزاسیون شروع شد که فاصله عظیمی بین کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه ایجاد کرد.
وی، ضمن اشاره به نظریه هایی که بر طبق الگوهای غربی می خواست فاصله کشورهای درحال توسعه و عقب مانده را از بین ببرد، اضافه کرد: اساس نظریه مدرنیزاسیون بر تحولات فنی و صنعتی و در نهایت اقتصادی بود. همین پروسه مدرنیزاسیون سبب شد در دوره پهلوی اول خطوط ریلی و کارخانجات و کارگاه های مختلفی راه اندازی شود.
رییس انجمن جامعه شناسی ایران، افزود: بقول یکی از متخصصان جامعه شناسی ژاپنی بااینکه پروسه مدرنیزاسیون تا حدی سطح فاصله ها را کم کرد و به سرعت زیرساخت ها را تقویت کرد؛ اما محصولی ایجاد کرد که هیچ سازگاری با محیط نداشت.
معیدفر اضافه کرد: محیطی که پروسه مدرنیزاسیون در آن درحال اتفاق است بطورکامل با این پروسه فاصله دارد چون اجتماعات محیط فرهنگی، مختصات و خاصیت های خاص خودرا دارد که این مدرنیزاسیون با این محیط سازگاری ندارد پس نتیجه این پروسه بدین سان شد که ظاهراً پیشرفت اقتصادی و مدرنیزاسیون حاصل شد؛ اما نتیجه آن برای مردم چیزی جز مصیبت، بیچارگی، از بین رفتن اجتماعات انسانی نبود.
هر نوع صنعت، بنگاه اقتصادی و تحول زیرساختی، زندگی اداره شده مردم با مکانیزمی خاص را از بین برد
وی، با این توضیح که هر نوع صنعت، بنگاه اقتصادی و تحول زیرساختی، زندگی مردمی که با مکانیزمی خاص اداره می شد را از بین برد، اظهار داشت: ازاین رو اهالی محلی ناگزیر از رها کردن خانه و کاشانه و دریوزه شهرها شدند. به عبارتی مدرنیزاسیون و توسعه اقتصادی شکاف اقتصادی اجتماعی را عمیق تر و نابرابری ها و تضادهای نژادی ایجاد کرد و در نهایت ناآرامی هایی در ساختار حوزه سیاسی به وجود آورد.
رییس انجمن جامعه شناسی ایران، با بیان اینکه باید همه مولفه های توسعه دیده می شد، افزود: این وضعیت ها سبب شد تا در مجموع نهادهای بین المللی در اینباره تجدیدنظر کنند و در بازبینی دریابند که چه مولفه هایی در این پروسه دیده نشده است؟ بدین سبب دهه ۷۰ قرن گذشته را به عنوان دهه توسعه فرهنگی نامگذاری کردند بدان معنا که بشر درحال تطابق با پروسه مدرنیزاسیون و نوتوسعه ای است که مبنایش اغلب فنی و اقتصادی بود.
معیدفر اضافه کرد: بشر با پروسه مدرنیزاسیون در عمل گرفتار از خودبیگانگی و از دست رفتن ارزش های اخلاقی فرهنگی و میراث بزرگی شد که طی نسل های متمادی برای به دست آوردنش زحمت کشید. ۴۰۰۰ فرهنگ گوناگون در دنیا شناسایی شده بود که با این پروسه رو به نابودی گذاشت.
وی با بیان اینکه پیش از این بشر متناسب با محیط زیست و فرهنگ خود خانه سازی می کرد، در ادامه تصریح کرد: حالا به عنوان مثال در طرح مسکن مهر همه واحدها یکسان بدون هیچ ارتباطی با محیط و فرهنگ ساخته شده است که لطمه و لطمات اجتماعی خودرا به همراه دارد. این شیوه توسعه فنی می خواهد همه چیز یکسان باشد.
رییس انجمن جامعه شناسی ایران، با بیان اینکه در الگوی نوسازی به تدریج نظریه وابستگی عنوان شد، افزود: گویا کل دنیا درگیر یک ساخت ویژه است که در شهر ما تصمیم گرفته شود و همه نقاط دنیا با این الگوهای نوسازی ساخته شوند با این رویه آینده فرهنگ، تمدن و میراث بشریت رو به نابودی خواهد گذاشت.
دهه ۷۰ با عنوان دهه توسعه فرهنگی به مفهوم احیای مبانی فرهنگی
معیدفر با بیان اینکه در دهه ۷۰ با عنوان دهه توسعه فرهنگی باید به احیای مبانی فرهنگی می پرداختیم، اظهار داشت: آنچه مهمست فرهنگ در بستر اجتماع شکل می گیرد اما در دهه ۸۰ متوجه شدند این جامعه و اجتماعات بشری درحال نابودی هستند که نابودی فرهنگ را در پی دارد.
وی، افزود: در دهه ۸۰ بدنبال شناسایی علت نابودی جوامع بشری بودند. اینکه سدی زده می شد و همه شهرها و روستاهای بالا و پایین سد نابود می شدند و اهالی آن در حاشیه شهرها بدون داشتن هیچ هویت اجتماعی در شهرها اسکان می یافتند و به مصیبت های مختلف گرفتار می شدند.
رییس انجمن جامعه شناسی ایران، با بیان اینکه بااینکه اقدامات در عرصه توسعه اقتصادی و فنی برای افزایش راندمان انجام می شد، اما آثار و تبعات اجتماعی را همراه داشت، در ادامه بر ضرورت مطالعه و بررسی آن تاکید و تصریح کرد: در نهایت در دهه ۹۰ یا همان دهه توسعه پایدار عنوان شد که نه فقط فرهنگ و جامعه درحال نابودی است بلکه محیط زیست هم مرزهای سقوط خودرا طی می کند منابع زیرزمینی درحال ته نشین شدن هستند، آب، خاک و هوا آلوده شده اند و بهداشت مردم از بین رفته است.
تأکید توسعه پایدار به فرهنگ، اجتماع بشری و محیط زیست
معیدفر، با بیان اینکه در بحث توسعه پایدار باید به همه وجوه توجه گردد، در ادامه تصریح کرد: تاکید توسعه پایدار به فرهنگ، اجتماع بشری و محیط زیست است همه این موارد که نتیجه بحران های حاصل از صنعت جدید و توسعه اقتصادی با نوع نگاه فنی است مسئولیت اجتماعی مطرح می کند.
وی، با تاکید مجدد بر اینکه مسئولیت اجتماعی از درون این تغییرات مجامع بین المللی نسبت به توسعه فنی و اقتصادی بوجود آمد، اضافه کرد: بر این اساس هر نوع تغییری باید ارزیابی شود که این تغییر چه پیامدهایی برای عرصه های مختلف دارد. عنوان دقیق آن «مسئولیت اجتماعی شرکتی» است.
رییس انجمن جامعه شناسی ایران، در ادامه درباره ی مسئولیت اجتماعی شرکتی هم توضیح داد: این مورد به این بر می گردد که یک شرکت یا بنگاهی و یا زیرساختی که در محلی برای راندمان بیشتر به وجود آمده و درحال استفاده از سرمایه های اجتماعی و محیطی است، بر خلاف تصورش که درحال خدمت رسانی است درحال استفاده از ظرفیت ها و سرمایه های انسانی است که باید همه این سرمایه ها حفظ شوند.
معیدفر، با بیان اینکه اجبار شرکتها برای پذیرفتن مسئولیت اجتماعی تصور غلطی است، اظهار داشت: نباید با قانون، مسئولیت اجتماعی را الزام آور کرد اساساً مسئولیت اجتماعی به این بر می گردد که تفکر، نوع نگاه و رویکرد در جامعه و افراد ذی سود و در هر زمینه ای ایجاد شود. با این تغییر رویکرد است که ما در عمل به مسئولیت اجتماعی خود عمل کرده ایم.
نقطه بهینه مسئولیت پذیری اجتماعی آنجایی اتفاق می افتد که خیر عمومی به نقطه غائی برسد
در ادامه پیش نشست همایش ملی «تجارب مسئولیت اجتماعی در ایران»، دکتر ابوتراب طالبی، دانشیار جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبایی، اظهار نمود که اگر از من پرسیده شود نقطه بهینه مسئولیت پذیری اجتماعی کجا اتفاق می افتد؟ پاسخ خواهم داد آنجاییکه خیر عمومی به نقطه غائی برسد.
در ادامه پیش نشست اولین همایش ملی تجارب مسئولیت اجتماعی دکتر ابوتراب طالبی، دانشیار جامعه شناسی فرهنگی دانشگاه علامه طباطبایی دیدگاه خودرا در مورد مسئولیت پذیری اجتماعی و وضعیت آن در ایران مطرح نمودند. وی ابتدا با طرح دیدگاههای مختلف نگاه انسان گرایانه را به عنوان یکی از منظرهای مهم در این حوزه ذکر کردند که در سخنان دکتر معیدفر برجسته بود.
طالبی ابتدا با بیان چند نمونه از نتایج مطالعات و رخدادهای در رابطه با مسئولیت پذیری در ایران بحث خودرا ادامه دادند.
وی با ذکر نتایج مطالعات مسئولیت پذیری اجتماعی را در منطقه نفت خیز عسلویه اضافه کرد: در آن زمان دوستان پتروشیمی پیشنهاد بررسی و ارزیابی تعهدات این سازمان برای عمل به مسئولیت پذیری اجتماعی دادند و مایل به روایت خواسته آنها بودند حال آنکه ما شخصاً از مناطق مختلف و محله ها همچون شهرک طالقانی(شهرک کارگری) بازدیدی داشتیم و گزارش ما مطابق میل دوستان پتروشیمی نبود.
این دانشیار جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبایی، اظهار داشت: اولین اشکال در این حوزه تمایل شرکتها به تسلط بخشیدن به روایت خودشان در این حوزه است.
طالبی اضافه کرد: در این روایت، اجتماع محلی و افراد مقیم دارای شرایط زندگی خوب و همچون مراکز تفریحی خوبی بودند. در حقیقت بر طبق این روایت فعالیتهای توسعه ای توسط شرکتها همراه با تعهد و اجرای مسئولیت های اجتماعی آنها صورت می گیرد.
وی، افزود: در حالیکه با کنار زدن پوسته ظاهر وضعیت دیگری را شاهد می باشیم. در این حوزه به زندگی دو سنخ اجتماعی در این حوزه اشاره می کنم. یکی نیروهای بازنشسته صنعت نفت در همان محل و دیگر اجتماع محلی که در آن نزدیکی قرار دارد.
برخورداری حداقلی بازنشستگان منطقه نفت خیز عسلویه برای گذران زندگی
این دانشیار جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبایی، در ادامه تصریح کرد که در نوع نخست افرادی هستند که در منطقه عسلویه و شهرک طالقانی زندگی می کنند. در شهرک طالقانی شاهد فضایی به غایت نابهنجار بودیم. بعنوان مثال خانه ها بدون معیارهای زندگی سالم در هم بافته شده اند. جوی فاضلابی که پیرزنان و پیرمردان که کارگران سابق پتروشیمی بودند روزها در کنار آن جوی فاضلاب زندگی خودرا سپری می کردند. جهت استفاده از برق هر کسی در هر نقطه ای سیم کشی ناایمن انجام داده بود و در عمل نظارت و کنترلی نبود.
طالبی، در ادامه خاطرنشان کرد: این افراد که اکثراً بازنشسته و زمانی نیروهای مولد صنعت پتروشیمی در منطقه نفت خیز عسلویه بودند. امکان گذراندن اوقات فراغت در فضای سالم را نداشتند. به نظر می آید مهم ترین آورده این صنعت برای اهالی منطقه قربانی کردن حیات انسان بوده است.
وی، اضافه کرد: در ظاهر برنامه توسعه اجرا شده و شرکتها هم مسئولیت اجتماعی قانونی خودرا انجام داده اند اما انسانیت انسان نابود شده بود.
این دانشیار جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبایی، در ادامه خاطرنشان کرد: شاید رصد از فراز آسمان و مشاهده فضاهای نورانی مناطق عسلویه تصویر زیبایی را به چشم بیاورد اما در عمل وضعیت تراژیک انسان را می توان در سیمای پیرزنان و پیرمردان ساکن شهرک طالقانی دید.
طالبی، با بیان اینکه چند کیلومتر آن طرفتر به سوی شرق یک اجتماع محلی قرار داشت، اظهار داشت: در آنجا زمانی زندگی با الگوهای سنتی جریان داشته است. ساکنان برمبنای زندگی خانوادگی حیات اجتماعی خودرا سامان می دادند. دختر و پسرهایی که با یکدیگر ازدواج می کردند و یک اجتماع زنده و پویایی تشکیل می دادند (با همه محدودیت ها).
وی، افزود: با استقرار صنعت پتروشیمی در این منطقه مسایل اجتماعی مناطق و صنایع نفت خیز به آن اجتماع محلی سرریز شد.
این دانشیار جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبایی، با بیان اینکه ساخت جمعیتی و ساخت سنی جمعیت زنان شهر آن اجتماع محلی هم تغییر کرده بود، تصریح کرد: وجود چند هزار مرد مجرد مهاجر در منطقه، الگوی زیست اجتماعی و حیات فرهنگی منطقه را به شکل جدی تغییر داده بود.
طالبی اظهار داشت: همه این موارد به مفهوم از بین رفتن حیات انسانی و انسانیت است.
وی، درباره ی تجربه دیگری در یکی از استانهای آذربایجان هم توضیح داد که یک شرکتی که برای کشور بسیار معظم است و با داشتن کارخانجات گوناگون از گسترده ترین شرکت هاست و مواد اولیه شیشه را تولید می کند در نزدیکی روستایی که قبل از آن محصولات کشاورزی این روستا در کل منطقه بی نظیر بود مستقر شده است. آن روستا قبلاً حیات اقتصادی پر رونق مبتنی بر کشاورزی و حیات اجتماعی و زیست فرهنگی فعالی داشت.
افزایش شمار مبتلایان به سرطان در منطقه ارمغان شرکت سازنده مواد اولیه شیشه
این دانشیار جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبایی، در ادامه تصریح کرد که زیست جهانشان به مفهوم واقعی کلمه فعال بود و دائماً خودش را باز تولید می کرد. با شروع و توسعه فعالیت این شرکت آثار سوء آن در ابعاد اجتماعی، فرهنگی و محیط زیستی نمودار شد. همچون آثار آن در سلامت جسمانی ساکنان محل هویدا شد. شمار مبتلایان به سرطان در منطقه افزوده شد در مرحله بعدی حیات اجتماعی روستا که جزو بزرگترین روستاهای منطقه بود برهم زده شد.
طالبی، با بیان اینکه این شرکت به تدریج زمینهای بیشتری را از این منطقه تصاحب کرد. این شرکت برای گسترشش فعالیتهای خود و پیشگیری از مقاومت های احتمالی اجتماع محلی بعضی نیروهای خدماتی را از افراد محلی جذب کرد.
وی، با بیان اینکه بعد از استقرار آن شرکت منطقه کشاورزی بطورکامل از میان رفت و حتی هشدار داده شد که از محصولات کشاورزی منطقه استفاده نشود، در ادامه تصریح کرد که کشاورزان زمینشان را در قبال دریافت مبالغی فروختند این یعنی تبدیل زندگی به پول که من از آن به ابتذال کشیدن مفهوم مسئولیت پذیری اجتماعی تعبیر می کنم.
این دانشیار جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبایی، با بیان اینکه نظام سرمایه داری این امکان را فراهم نموده است که پول میانجی همه چیز شود، در ادامه اضافه کرد: البته شاید این شرکت در قبال مسئولیت پذیری اجتماعی عنوان کند من برای حفظ سلامتی ساکنان محل بیمارستان می سازم اما در عمل محیط زنده و پویا به محیط مرده ای تبدیل گشته است. (گفته می شود یکی از علل خشک شدن دریاچه ارومیه نه لزوماً به دلیل کاهش میزان آب ورودی بوده است بلکه خشک شدن چشمه های داخل دریاچه علت آن بود).
طالبی، در ادامه سخنانش در باب مدلول مفهومی مسئولیت پذیری اجتماعی توضیح داد.
مسئولیت پذیری اجتماعی به معانی داشتن تعهد و ضمانت در انجام فعالیت توسعه ای
وی اظهار داشت که فهمی که من از مسئولیت پذیری اجتماعی درمی یابم یعنی داشتن تعهد و ضمانت. پرسش کلیدی در اینجا این است که اولاً مسئولیت چه شخصی و دوم اینکه به چه چیزی و یا چه کسانی؟ این ها پرسش های کلیدی در بحث مسئولیت پذیری اجتماعی است.
این دانشیار جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبایی، با بیان اینکه مسئولیت پذیری اجتماعی شرکتها جزو مهم ترین وجوه مسئولیت پذیری است، در ادامه تصریح کرد که اما تقلیل موضوع مسئولیت پذیری اجتماعی به عواید و منابع اقتصادی سبب فهم ناصحیح موضوع می شود.
طالبی، با بیان اینکه مسئولیت پذیری اجتماعی فراتر از این مسایل است، در ادامه خاطرنشان کرد که این پرسش همیشه مطرح است که مسئولیت چه کسی، فرد، گروه، نهاد، موسسه، سازمان، جامعه اجتماع دولت و ملت کدامیک باید برجسته شود و مورد بحث قرار گیرد.
وی، با اعتقاد به اینکه محدود کردن مسئولیت پذیری اجتماعی در قالب شرکتها به مفهوم غفلت از مسئولیت بزرگتری است که دولت ها به مفهوم حکمرانی و حکومت است، در ادامه تاکید کرد که امروزه مسئولیت پذیری اجتماعی را باید در فراتراز مرزهای کشور و در سطح بین المللی دید.
این دانشیار جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبایی، با بیان اینکه در جواب پرسش مخاطب مسئولیت پذیری اجتماعی کیست؟ باید گفت همه افراد در همه سطوح مخاطب این بحث هستند، در ادامه توضیح داد که در اولین مرحله باید حیات انسانی که قسمتی از زیست جهانی است را درنظر گرفت باید ساعت و نوع کار بگونه ای تعریف شود که انسانیت زدایی اتفاق نیفتد.
طالبی، اضافه کرد: به عنوان مثال با نظام سرمایه داری تجاری و جهانی شدن آن بالاتر از ۵۰۰۰ زبان درحال از میان رفتن هستند، این در شرایطی است که ما با زبان تفکر می نماییم و با از میان رفتن زبان نوعی از زندگی و امکان اندیشیدن را نابود می نماییم.
میزان مسئولیت پذیری اجتماعی برای همگی یکسان نیست
وی، با بیان اینکه برای پاسخ دادن به این پرسش که مخاطب مسئولیت پذیری اجتماعی چه شخصی است؟ باید تک تک مشکلات را شکافت، با طرح این پرسش که آیا میزان مسئولیت پذیری اجتماعی برای همگی یکسان است؟ باید گفت خیر، در ادامه تصریح کرد که هر کس پول و قدرت بیشتری دارد میزان مسئولیت پذیری اش بیشتر است. باید درباره ی مسئولیت اجتماعی همه گروه ها و صنوف شامل پزشکان، صنایع و حتی دانشگاه ها صحبت کرد.
این دانشیار جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبایی، در ادامه با ارائه مثال هایی از وضعیت بعضی دانشجویان اظهار داشت: ما در دانشگاه ها با دانشجویان و گروههای علمی چه می کنیم؟ ما به عنوان آنهایی که در اجتماع علمی فعالیت داریم تنها نباید مسئولیت پذیری اجتماعی را از حوزه اقتصادی انتظار داشته باشیم.
طالبی، با بیان اینکه ما باید خودمان را هم مورد پرسش قرار دهیم، افزود: آیا با دانشجویان با تحقیر رفتار می کنیم؟ وقتی گفته می شود مسئولیت چه کسی این یک امر انتزاعی نیست و دوستانی که همایش را برگزار می کنند باید این مسایل را به درستی باز کنند.
وی، با بیان اینکه درباره ی این مورد که مسئولیت در مقابل چه کسانی هم باید موضوع موشکافانه بررسی و ارزیابی شود، در ادامه اضافه کرد: حالا ما دائماً درباره ی شهر و شهرنشینان، مهاجران افغان، خردسالان و نوجوانان صحبت می نماییم.
این دانشیار جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبایی، آخرین پرسش و نکته درباره ی مسئولیت پذیری اجتماعی را آن دانست که در چه بعدی؟ اجتماعی، فرهنگی، محیط زیستی و یا عرصه های جدید. بعنوان مثال اخیراً مباحثی درباره ی مسئولیت پذیری اجتماعی در فضای مجازی که درحال اتفاق افتادن است مطرح گردیده است.
ایشان در ادامه خاطرنشان کرد که اگر از من پرسیده شود نقطه بهینه مسئولیت پذیری اجتماعی کجا اتفاق می افتد؟ پاسخ خواهم داد آنجاییکه خیر عمومی به نقطه غائی برسد.
طالبی خاطرنشان کرد: بویژه درباره ی مسئولیت اجتماعی شرکتها خیر جمعی به مفهوم عام کلمه مقدم بر منافع خصوصی باشد.
وی تصریح کرد: چنانچه مسئولیت پذیری اجتماعی به رسیدن به نقطه تعادل و بهینه خیر عمومی و خصوصی در جامعه کند، به سر منزل مقصود رسیده است.
منبع: پروژه آسان
این مطلب پروژه آسان را پسندیدید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب