افول ستاره نجوم دانش آموزی کشور مسئولان بوشهر امیدها را زنده کنند
پروژه آسان: در روزهایی نه چندان دور، کارهای علمی ستاره شناسی در استان بوشهر جلوه ای بین المللی پیدا کرده بود، اما مدتی است با بسته شدن رصدخانه باارزش مهر، این کارها رنگ باخته است.
خبرگزاری مهر، گروه استان ها- سعید فیروزه: در روزهایی نه چندان دور، کارهای علمی ستاره شناسی در استان بوشهر جلوه ای بین المللی پیدا کرده بود، حضور بالاتر از ۱۰ هزار دانش آموز و معلم با محوریت رصدخانه مهر متعلق به آموزش وپرورش استان بوشهر، منجر به تشکیل شبکه جهانی ستاره شناسی دانش آموزی به نام استان بوشهر شد تا همه دانش آموزان مشتاق نجوم در سرتاسر جهان، آوازه این بندر کهن را به عنوان شهری پیشرو در حوزه نجوم آماتور بشناسند.
اما مدتی است که با بسته شدن رصدخانه باارزش مهر، این کارها رنگ باخته تأسیسات آن درحال زوال است.
سید مهدی رکنی مؤسس و مدیر شبکه جهانی ستاره شناسی دانش آموزی سینا همچون دانش آموزان رشد یافته در همین مرکز علمی است که امروز در قامت مدرس دوره های بین المللی درحال فعالیت است و به همین دلیل گفتگویی را با وی داشتیم.
تولد یک ستاره
مؤسس و مدیر شبکه جهانی ستاره شناسی دانش آموزی در این زمینه می گوید: رصدخانه مهر در روستای گورک سادات (از توابع شهرستان تنگستان) در سال ۱۳۸۴ تأسیس شد و از سال ۱۳۸۹ کارهای این نهاد به سطح پژوهشی و پرورشی ارتقا یافت.
وی اضافه کرد: در این بازه زمانی دانش آموزان دیگر بازدید کننده صرف نبودند و به قسمتی از مشارکت کنندگان در کارهای رصدخانه تبدیل گشته بودند، بصورت همزمان نیز یک پایگاه آموزشی نجوم در پژوهش سرای دانش آموزی شهید خوشبخت بمنظور برگزاری کلاس های آموزشی و هماهنگی کارها شکل بگیرد.
مدیر شبکه جهانی ستاره شناسی دانش آموزی افزود: علیرغم این پژوهش سرا، حضور دانش آموزان در کارهای آموزشی و پژوهشی نجومی رشد چند برابری یافت، اما چیزی که موجب خاص شدن این رصدخانه شد، کارهای فرهنگی-علمی است، در این کارها، دانش آموزان از علم و دانشی که در رصدخانه یاد می گرفتند، در رویدادهای فرهنگی و زندگی روزمره استفاده می کردند.
وی افزود: بزرگترین نمونه این رویدادها، جشنواره نجوم و طبیعت کاوشگران بود که دانش آموزان یک شبانه روز کامل را در محیط باغ پیرامون رصدخانه کمپ می زدند، بصورت گروهی آموزش می دیدند، ابزار می ساختند و مهارت های شب مانی و اقامت در طبیعت را می آموختند.
وی افزود: نکته درخشان این جشنواره آن بود که لیدرهای آموزشی این رویداد، خود دانش آموزانی بودند که قبلاً در کارهای رصدخانه شرکت کرده بودند و برای این کار پرورش داده شده بودند.
رکنی اظهار داشت: جشنواره نجوم و طبیعت کاوشگران ادامه یافت و به مجموعه ای از رویدادهای فرهنگی همچون مثل نوروز، یلدا، تیرگان و مهرگان امتداد یافت. تکرار این رویدادها موجب شد تا بوشهر در سطح کشور شناخته شود و در سال ۱۳۹۴ رصدخانه و پژوهش سرای شهید خوشبخت، قطب ستاره شناسی کشور و قطب ستاره شناسی دانش آموزی در وزارتخانه آموزش وپرورش شناخته شود. در سال ۱۳۹۵ نیز این مجموعه به عنوان بالاترین نهاد ترویج کننده علم در ایران شناخته شد.
وی افزود: در چنین شرایطی سالانه بالاتر از ۱۰ هزار دانش آموز و معلم بطور مستقیم در کارهای علمی و آموزشی رصدخانه شرکت می کردند و در فراخوان به حضور در رویدادهایی مثل شب یلدا و … فضا و امکانات ما کفاف پاسخگویی به صدها داوطلب مشارکت را نداشت.
شروع کارهای بین المللی
رکنی بیان کرد: از سال ۱۳۹۷ و به مرور کارهای این رصدخانه رنگ و بوی بین المللی به خود گرفت، اولین برنامه بین المللی ما، دعوت از انوشه انصاری و سخنرانی آنلاین برای معلمان و دانش آموزان بوشهری بود. قابل ذکر است که خانم انصاری به عنوان اولین بانوی فضانورد ایرانی، الگوی علمی این دانش آموزان بود و عکس او مثل یک اسطوره روی دیوار رصدخانه نصب شده بود.
وی افزود: پس از این ارتباط، خانم انصاری ما را به چند نهاد بین المللی همچون «انجمن منجمان بدون مرز» و «اتحادیه بین المللی ستاره شناسی» معرفی و مرتبط کرد و این ارتباطات با معرفی بنده به عنوان مدیر بین اللمل رصدخانه استمرار یافت.
مدیر شبکه جهانی ستاره شناسی دانش آموزی افزود: اقدام بعدی، ارتباط ما با NASE یا همان «شبکه جهانی ستاره شناسی مدارس» بود که برای اولین بار در خاورمیانه و به دعوت رصدخانه مهر، یک دوره آموزشی با تدریس «رزا ماریا رز» از کشور اسپانیا را در دانشگاه خلیج فارس و با حضور معلمان کل کشور اجرا شد.
وی افزود: باتوجه به موفقیت قابل توجه تیم برگزاری این رویداد و کسب دانش موردنیاز، NASE از ما به عنوان مدرس بین المللی در چندین دوره آموزشی در خارج از کشور بهره برد و پروژه هایی برای ما تعریف شد تا علاوه بر معلمان، از دانش آموزان نیز در کارهای بین المللی استفاده نمائیم.
شبکه ای که از بوشهر، کل جهان را پوشش داد
وی اشاره کرد: با ورود دانش آموزان به کارهای بین المللی و با همکاری اتحادیه بین المللی ستاره شناسی، رویدادی به نام «روز ستاره شناسی در مدارس» یا ADIS شکل گرفت.
رکنی اظهار داشت: این رویداد با برگزاری جشن های باستانی ایران به صورت آنلاین شکل جدیدی به خود گرفت و تا کنون نیز ادامه دارد، اما دیگر تنها میزبان آن ایرانیان نیستند. بطورمثال در یک سال ژاپن میزبان نوروز است و رومانی میزبان یلدا است.
مدیر شبکه جهانی ستاره شناسی دانش آموزی سینا افزود: تا کنون بالاتر از ۲۰ کشور مختلف جهان در این پروژه شرکت کردند و این رویداد را به نام ایران برگزار کرده اند. این رویداد و بین المللی شدن فعالیت دانش آموزان ایرانی به بزرگترین موفقیت رصدخانه منجر گردید.
وی افزود: ما موفق به راه اندازی شبکه ای به نام سینا شدیم. سینا یا همان شبکه جهانی ستاره شناسی دانش آموزی که توسط دانش آموزان ایرانی افتتاح شد و در مقاله ای توسط دانشگاه کمبریج انگلستان عرضه شد، تمام دانش آموزان مشتاق ستاره شناسی در جهان را تحت پوشش خود قرار داد که مرکز و مؤسس این شبکه به نام رصدخانه مهر بوشهر ثبت گردید.
کرونا، نخستین دشمن نجوم بوشهر
وی اشاره کرد: بعد از این اتفاق بزرگ و با شیوع کرونا، کارهای رصدخانه و پژوهش سرا دستخوش تغییرات و چالش های زیادی شد. از یک سو آنلاین شدن رویدادها موجب افزایش کارهای بین المللی ما شد، چونکه مشکلات مالی و صدور ویزا و … در کارهای آنلاین معنایی نداشت و راهگشایی خوبی بابت حضور بین المللی رصدخانه صورت گرفت اما آموزش های حضوری و فیزیکی در رصدخانه تعطیل شده بود و عدم استفاده از تجهیزات سبب فرسوده شدن این ابزار گرانقیمت شد.
وی اضافه کرد: با عبور از رکود چندساله کرونا، قسمت عمده ابزار رصد در رصدخانه مستهلک شده و هزینه های بالای تعمیرات این تجهیزات موجب از کار افتادن آنها شد و برخی بی تدبیری ها نیز موجب غیرفعال شدن مرکز آموزشی در پژوهش سرای دانش آموزی شده بود.
رکنی افزود: این رکود در کنار مشکلات گنبد رصدخانه که موجب از میان رفتن کارآیی آن شد، و همین طور سایر ابزار آموزشی این مجموعه، موجب تعطیلی رصدخانه شد. شایسته ذکر است که تلسکوپ رصدخانه مهر یکی از بهترین تلسکوپ های دانش آموزی کشور است و امروز تامین اعتبار خرید یک نمونه جدید آن بسیار هنگفت است و با هزینه ای کمتر می توان مجدداً آنرا بازسازی کرد. اما هم اکنون سقف گنبد بسته شده و اعضاء آن مجموعه فعال و پویا پراکنده شده اند.
وی بیان کرد: این شرایط در حالی رقم خورد که تیم ما بدون هیچ حمایت مالی در سال ۱۴۰۰ در جشنواره علم اروپا شرکت کرد و سال بعد نیز در مجمع عمومی اتحادیه بین المللی ستاره شناسی در کشور کره جنوبی با ۱۵ مقاله و ۲ سخنران (بنده و آقای باغبانی) حضور درخشانی داشت. اما تنها پشتیبانی از این تیم توسط IAU بود که هزینه های سفر را پوشش داد و در داخل کشور نه فقط شرایط بهتر نشد، بلکه متأسفانه بدتر نیز شد.
مؤسس و مدیر شبکه جهانی ستاره شناسی دانش آموزی اظهار داشت: با تغییر مدیریت رصدخانه، شاکله حضور دانش آموزان در این مجموعه نیز از بین رفت و تمامی کارهای بین الملی این مرکز نیز درحال انتقال به دیگر کشورهاست. بطورمثال ADIS و برگزاری رویدادهای چهارگانه حالا در دست ژاپنی ها است و برنامه های شبکه سینا نیز عمدتا توسط کشور رومانی به انجام می رسد.
امید به آینده
وی بیان کرد: با همه این تفاسیر، ما در کوشش برای حفظ این سرمایه بزرگ برای استان بوشهر هستیم اما پاسخ مثبتی از جانب مسئولین آموزش وپرورش شهرستان تنگستان یا استان بوشهر دریافت نکرده ایم. بااینکه وضعیت پژوهش سرای دانش آموزی شهید خوشبخت به سوی بهبود است و مدیریت مجموعه نگاه مثبت و مشفقانه ای نسبت به این مساله دارد، اما متأسفانه این مرکز از نظر امکاناتی محروم است و نیازهای آموزشی ستاره شناسی را برآورده نمی نماید.
رکنی اشاره کرد: در حقیقت باید گفت استان بوشهر که زمانی با بالاتر از ۱۰ هزار دانش آموز فعال در سطح بین المللی حرف های زیادی در عرصه نجوم داشته، هم اکنون از داشتن امکانات اولیه آموزشی نیز محروم است. الان ما با دو فضا مواجهیم، یک نقطه به اسم رصدخانه امکانات عالی که نیاز به توجه و بازسازی و راه اندازی مجدد دارد و یک نقطه به اسم پژوهش سرا که فرصت فعالیت دارد اما امکاناتی ندارد.
وی اظهار داشت: باید چاره ای پیدا نماییم که از این دو ظرفیت موجود برای احیا کارهای نجومی در استان بوشهر استفاده گردد. با عنایت به این که تلسکوپ و رصدخانه مهر در مالکیت وزارت آموزش وپرورش هست، بهتر است قبل از آنکه سایر استانها جهت انتقال آن اقدام نمایند، در استان بوشهر با جذب اعتبار لازم هرچه سریع تر نسبت به بازسازی و تعمیرات آن اقدام گردد تا دانش آموزان بوشهری از این مزیت بزرگ بهره بیشتری ببرند.
مؤسس و مدیر شبکه جهانی ستاره شناسی دانش آموزی اشاره کرد: زندگی من نیز مثل بیشتر کسانی مثل من در رصدخانه فعالیت داشتند و رشد کردند، با نجوم در هم تنیده شده و قابل تفکیک نیست. من همیشه خودرا معلم می دانم و دنبال یک فضایی بودم تا خارج از مدرسه و خارج از فضای کلاس، محیطی فرهنگی علمی برای دور هم جمع شدن جوان ها و آموزش نجوم داشته باشیم امروز در کافه ای در بوشهر با تم فضای نجومی، محلی برای علاقمندان به ستاره شناسی درست نماییم که پاتوقی برای بحث علمی و گاهی اوقات رصد ستارگان با تلسکوپ شده است.
منبع: ezproject.ir
این مطلب پروژه آسان را پسندیدید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب